Η 9η Έκθεση για την Συνοχή δείχνει τη συνεχιζόμενη μείωση των ανισοτήτων στις Περιφέρειες και τα Κράτη Μέλη της ΕΕ
27/3/2024
Σήμερα, η Επιτροπή δημοσίευσε την
9η Έκθεση για τη Συνοχή, μέσω της οποίας φαίνεται ότι η πολιτική συνοχής εκπληρώνει την αποστολή της να περιορίσει τις οικονομικές, κοινωνικές και εδαφικές ανισότητες σε ολόκληρη την ΕΕ.
Έχουν γίνει μεγάλα βήματα για τη μείωση των ανισοτήτων που υπάρχουν μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών, με την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και τη διασφαλίση ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να επενδύει στο ανθρώπινο κεφάλαιο και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η αξιοποίηση του μέγιστου δυναμικού κάθε περιοχής ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της Ένωσης στο σύνολό της.
Δίνοντας ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση
Η πολιτική συνοχής αποτελεί σημαντικό μοχλό αειφόρου ανάπτυξης και οικονομικής ανάπτυξης. Μακροπρόθεσμα, αναμένεται ότι κάθε ευρώ που επενδύεται μέσω της Πολιτικής Συνοχής θα έχει τριπλασιαστεί έως το 2043, που ισοδυναμεί με ετήσιο ποσοστό απόδοσης περίπου 4%.
Χάρη στην Πολιτική, εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν 1,3 εκατομμύρια επιπλέον θέσεις εργασίας στην ΕΕ έως το 2027, με μεγάλο μερίδιο σε τομείς που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Η πολιτική συνοχής διασφαλίζει επίσης ότι η οικονομική ανάπτυξη στις περιφέρειες έχει θετική μετάδοση στην ενιαία αγορά της ΕΕ, χάρη στις εμπορικές και επενδυτικές συνδέσεις.
Μέχρι το τέλος του 2022, η χρηματοδότηση της Πολιτικής Συνοχής μεταξύ 2014 και 2020 είχε υποστηρίξει περισσότερες από 4,4 εκατομμύρια επιχειρήσεις, δημιούργησε 370.000 θέσεις εργασίας σε αυτές τις εταιρείες και αποτελούσε περίπου το 13% των συνολικών δημόσιων επενδύσεων στην ΕΕ, φτάνοντας το 51% για τα λιγότερο ανεπτυγμένα κράτη μέλη.
Το 2024 συμπληρώνονται 20 χρόνια από τότε που η ΕΕ υποδέχθηκε νέα κράτη μέλη στο μεγαλύτερο μέχρι σήμερα γύρο διεύρυνσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ των κρατών μελών που εντάχθηκαν έκτοτε αυξήθηκε από 52% σε σχεδόν 80% του μέσου όρου της ΕΕ. Το χάσμα με την υπόλοιπη ΕΕ έχει μειωθεί στο μισό. Το ποσοστό ανεργίας σε αυτά τα κράτη μέλη μειώθηκε από μέσο όρο 13% σε 4%.
Επένδυση για την εφαρμογή της πράσινης μετάβασης
Με προϋπολογισμό 392 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα προγράμματα χρηματοδότησης της Πολιτικής Συνοχής για την περίοδο 2021-2027 θα συνεχίσουν να επενδύουν στην ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, τις πράσινες και ψηφιακές μεταβάσεις, το ανθρώπινο κεφάλαιο και την κοινωνική ένταξη και τη φυσική και ψηφιακή συνδεσιμότητα, ενισχύοντας παράλληλα τη συμμετοχή των πολιτών. Στο πλαίσιο των επίμονων ελλείψεων εργατικού δυναμικού, η πολιτική συνοχής θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ζητήματα όπως η ανεργία των νέων και η δια βίου μάθηση.
Πάνω από 100 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν προγραμματιστεί για τη στήριξη της πράσινης δράσης μέσω έργων που επικεντρώνονται σε υποδομές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενεργειακή απόδοση, βιώσιμα δίκτυα μεταφορών και πρωτοβουλίες για τη διατήρηση της φύσης. Η πολιτική θα δώσει επίσης προτεραιότητα στην έρευνα και την καινοτομία, επιτρέποντας στις περιφέρειες να αναπτύξουν πράσινες τεχνολογίες.
Η πολιτική συνοχής είχε ήδη σημαντικό αντίκτυπο στην υλοποίηση της πράσινης μετάβασης, διαθέτοντας 69 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2014 και 2020.
Χάρη σε αυτές τις επενδύσεις,
- 550.000 νοικοκυριά επωφελήθηκαν από την αυξημένη ενεργειακή απόδοση στα κτίρια, μειώνοντας έτσι τους λογαριασμούς ενέργειας.
- Δημιουργήθηκαν 6.000 μεγαβάτ δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (που σημαίνει ότι καλύπτονται πλέον οι ετήσιες ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια περίπου 4 εκατομμυρίων νοικοκυριών στην ΕΕ).
- λήφθηκαν μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας για 17 εκατομμύρια ανθρώπους.
- Εφαρμόστηκαν μέτρα διατήρησης των οικοτόπων για 3,4 εκατομμύρια εκτάρια.
- και 6,9 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν πρόσβαση σε βελτιωμένη παροχή νερού.
Η σημερινή Έκθεση υπογραμμίζει ότι η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τις περιφερειακές ανισότητες, επηρεάζοντας περισσότερο τις παράκτιες, τη Μεσόγειο και τις Νοτιοανατολικές περιοχές της ΕΕ.
Εδώ, το κόστος της κλιματικής αλλαγής μπορεί να ανέλθει σε πάνω από 1% του ΑΕΠ ετησίως. Η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία πρέπει να πραγματοποιηθεί με δίκαιο τρόπο, καθώς οι περιφέρειες έχουν διαφορετικές δυνατότητες να καρπωθούν τα οφέλη που αποφέρει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Πολιτική Συνοχής επενδύει για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και ευκαιριών σε όλες τις περιφέρειες και για την αύξηση της ανθεκτικότητας στο κλίμα και τον μετριασμό των κινδύνων.
Φέρνοντας την ψηφιακή μετάβαση παντού
Η ψηφιοποίηση θα φέρει αυξημένη παραγωγικότητα, καινοτομία και καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες. Ωστόσο, οι περιφέρειες της ΕΕ έχουν άνιση ικανότητα χρήσης νέων τεχνολογιών.
Η Πολιτική Συνοχής επένδυσε 14 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2014 και 2020 για να ξεπεράσει το ψηφιακό χάσμα, τόσο κοινωνικό όσο και γεωγραφικό, για παράδειγμα, βελτιώνοντας την πρόσβαση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση και υπηρεσίες ηλεκτρονικής υγείας και ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη ευρυζωνικών συνδέσεων σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές.
Οι επιδόσεις για σταθερά δίκτυα βελτιώθηκαν σε όλα τα κράτη μέλη και 7,8 εκατομμύρια νοικοκυριά επωφελήθηκαν από τη βελτιωμένη ευρυζωνική σύνδεση.
Η προγραμματική περίοδος 2021-2027 επενδύει σημαντικά στην ψηφιοποίηση: περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ διατίθενται για τον σκοπό αυτό, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων, ψηφιακών τεχνολογιών και πρόσβασης σε ταχύτερη σύνδεση στο Διαδίκτυο σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, η Πολιτική θα υποστηρίξει επίσης τους ανθρώπους να αποκτήσουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να ενστερνιστούν τις αλλαγές που επέφεραν η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, χάρη στα 45 δισεκατομμύρια ευρώ που αφιερώθηκαν στην εκπαίδευση και την κατάρτιση.
Μια ευέλικτη Πολιτική Συνοχής που αποδίδει σε περιόδους κρίσης
Η πολιτική συνοχής παρέχει μια σταθερή πηγή δημόσιων επενδύσεων σε περιόδους δημοσιονομικών περιορισμών. Ενώ επιτυγχάνει τους μακροπρόθεσμους στόχους της για επενδύσεις σε διαρθρωτικά μέτρα ενίσχυσης της ανάπτυξης που υποστηρίζουν τις θέσεις εργασίας και βοηθούν τις περιφέρειες στο πλαίσιο των δημογραφικών αλλαγών και της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης, η Πολιτική Συνοχής έχει επίσης αποδειχθεί ένα ευέλικτο εργαλείο υποστήριξης για τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες σε περιόδους κρίσης.
Αυτό περιλαμβάνει τη γρήγορη κινητοποίηση πόρων για την κάλυψη βραχυπρόθεσμων αναγκών κατά τη διάρκεια της κρίσης υγείας COVID-19. Με τα δύο πακέτα υποστήριξης που ξεκίνησαν την άνοιξη του 2020 (CRII και CRII+), η Πολιτική Συνοχής διοχέτευσε 23 δισεκατομμύρια ευρώ για την καταπολέμηση της πανδημίας, ιδίως υποστηρίζοντας την αγορά αναπνευστήρων, εμβολίων και φαρμάκων για νοσοκομεία, την πρόσληψη επιπλέον εργαζομένων στον τομέα της υγείας και την παροχή υπηρεσιών κατ' οίκον φροντίδας για ευάλωτες ομάδες.
Καθώς η κρίση είχε σημαντικό αντίκτυπο στις ΜΜΕ, η χρηματοδότηση της Πολιτικής Συνοχής τους πρόσφερε επίσης επείγουσα οικονομική στήριξη για επενδύσεις σε εξοπλισμό πληροφορικής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στη «νέα κανονικότητα». Χάρη σε αυτή τη στήριξη, όλες οι κατηγορίες περιφερειών επέστρεψαν στα επίπεδα του ΑΕΠ του 2019 μόνο δύο χρόνια μετά την υγειονομική κρίση του COVID-19, σε αντίθεση με την οικονομική κρίση του 2008 όπου χρειάστηκαν περισσότερα από 10 χρόνια για να ανακάμψουν ορισμένες περιφέρειες.
Η Πολιτική Συνοχής διέθεσε επίσης χρηματοδότηση και ευελιξίες για να βοηθήσει τις περιφέρειες να υποδεχθούν τους ανθρώπους που φεύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Αυτή η χρηματοδότηση υποστήριξε μέτρα έκτακτης ανάγκης όπως η κατασκευή κέντρων υποδοχής και καταφυγίων και η επένδυση σε κινητά νοσοκομεία και εγκαταστάσεις υγιεινής. Υποστήριξη παρασχέθηκε επίσης στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής ένταξης, όπως μαθήματα γλώσσας, ψυχολογική βοήθεια και πρόσβαση σε υπηρεσίες παιδικής μέριμνας και υγειονομικής περίθαλψης.
Μαθήματα για το μέλλον
Ενώ η σύγκλιση λαμβάνει χώρα, η έκθεση επισημαίνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες προκλήσεις. Αυτές περιλαμβάνουν υποεθνικές ανισότητες μεταξύ μεγάλων μητροπολιτικών περιοχών και άλλων περιοχών, καθώς και εκείνων των περιοχών που έχουν παγιδευτεί σε μια «αναπτυξιακή παγίδα» και υστερούν. Οι δημογραφικές αλλαγές επηρεάζουν περαιτέρω αυτές τις προκλήσεις, καθώς πολλές περιφέρειες αντιμετωπίζουν μείωση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, και ταυτόχρονα τον νεότερο πληθυσμό που φεύγει, ενώ ταυτόχρονα προκύπτουν δυσκολίες στη διατήρηση ταλέντων. Αυτό δείχνει τη σημασία της υποστήριξης της περιφερειακής συνοχής και της επένδυσης σε θέσεις εργασίας και ευκαιρίες για την επόμενη γενιά της Ευρώπης.
Αντλώντας διδάγματα από την εφαρμογή της Πολιτικής Συνοχής, και λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την εμπειρία άλλων μέσων όπως η Διευκόλυνση Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Ανακοίνωση για την 9η Έκθεση Συνοχής επισημαίνει την ανάγκη προβληματισμού σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης του σχεδιασμού της πολιτικής ώστε να επιτύχει τους στόχους της Συνθήκης.
Ορισμένες πτυχές περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση αναδυόμενων οικονομικών δυναμικών και νέων ανισορροπιών, προσαρμογή της στήριξης στις περιφερειακές ανάγκες, ταχύτερη εφαρμογή, περαιτέρω απλούστευση, ισχυρότερο προσανατολισμό στις επιδόσεις και σύνδεση με μεταρρυθμίσεις και ενσωματωμένες ευελιξίες για την αντίδραση σε απρόβλεπτα γεγονότα.
Μια πρώτη συζήτηση των πορισμάτων από την 9η Έκθεση Συνοχής θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια του προσεχούς 9ου Φόρουμ Συνοχής, 11-12 Απριλίου 2024 στις Βρυξέλλες.
Εκπρόσωποι από τα ενδιαφερόμενα μέρη στις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές θα προβληματιστούν σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η πολιτική συνοχής μπορεί να συνεχίσει να διασφαλίζει ότι καμία περιοχή δεν θα μείνει πίσω στις συνεχιζόμενες διαρθρωτικές αλλαγές.
Ιστορικό
Κάθε τρία χρόνια, η Επιτροπή δημοσιεύει την έκθεσή της για τη συνοχή. μια έκθεση που αξιολογεί την τρέχουσα κατάσταση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής της ΕΕ, παρουσιάζοντας την πρόοδο που έχει σημειωθεί και τα διδάγματα που αντλήθηκαν και δείχνει τον ρόλο της ΕΕ ως μοχλού για την περιφερειακή ανάπτυξη.
Η Έκθεση βασίζεται σε δεδομένα: αναλύει την εξέλιξη της συνοχής σύμφωνα με ένα ευρύ φάσμα δεικτών, όπως η ευημερία, η απασχόληση, τα επίπεδα εκπαίδευσης και η διακυβέρνηση.
Μια σαφέστερη εικόνα του τι έχει επιτευχθεί και τι πρέπει ακόμη να γίνει θα καθοδηγήσει τις πολιτικές και τις επενδύσεις της ΕΕ για να βοηθήσει τις περιφέρειες να επιτύχουν μια ισορροπημένη και βιώσιμη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Δείτε εδώ την 9η Έκθεση για την Πολιτική Συνοχής
Δείτε περισσότερα: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_24_1616
Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης:
27/3/2024