O Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΧΜ ΕΟΧ) γιορτάζει φέτος 30 χρόνια παρουσίας στη χώρα μας. Ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, γνωστός ως ΧΜ ΕΟΧ, αποτελεί τη συνεισφορά της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και του Λιχτενστάιν με σκοπό τη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, καθώς και την ενίσχυση των διμερών σχέσεων με 15 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα από πληθώρα πρωτοβουλιών, οι τρεις αυτές χώρες έχουν συνεισφέρει στην αειφορία, την κοινωνική ένταξη και την προώθηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Οι δράσεις αυτές έχουν ωφελήσει ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ενώ έχουν συμβάλει στην πράσινη μετάβαση και στην ενίσχυση της δημοκρατίας.
Ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΧΜ ΕΟΧ) για τον εορτασμό των 30 ετών παρουσίας του στην Ελλάδα διοργανώνει δύο ανοιχτές εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη το Σάββατο 2.11.2024 στο πλαίσιο του 65ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου, και στην Αθήνα την Τρίτη 12.11.2024 στο Ζάππειο, συνοδευόμενη από την παρουσίαση μιας ιδιαίτερης καλλιτεχνικής εγκατάστασης.
Η πρώτη από τις δύο εκδηλώσεις θα λάβει χώρα το Σάββατο 2 Νοεμβρίου, στη 1 μ.μ., στη Θεσσαλονίκη, στην αίθουσα «Φρίντα Λιάππα» στην Αποθήκη Δ' στο λιμάνι της πόλης. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, εκπρόσωποι των χωρών του Μηχανισμού, της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και ωφελούμενοι των δράσεων του ΕΟΧ θα μοιραστούν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους.
Παράλληλα, στις εορταστικές εκδηλώσεις θα παρουσιαστεί η καλλιτεχνική εγκατάσταση «30 Χρόνια – 30 Εικόνες». Πρόκειται για μια ιδιαίτερη κατασκευή από ξύλο, μέταλλο και άλλα βιώσιμα υλικά, η οποία θα φιλοξενεί 30 φωτογραφίες από σημαντικά έργα του ΕΟΧ στη χώρα μας. Η εγκατάσταση θα βρίσκεται στο χώρο έξω από την Αποθήκη Δ' και θα είναι προσβάσιμη στο κοινό έως τις 7 Νοεμβρίου, φωτισμένη τη νύχτα με τη χρήση led και solar panels. Οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση θα μπορούν να περιηγηθούν σε αυτή και να πληροφορηθούν για τα έργα του ΧΜ ΕΟΧ που έχουν υλοποιηθεί στη χώρας μας.
Η δεύτερη εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, την Τρίτη 12 Νοεμβρίου στις 5 μ.μ., στο Ζάππειο. Εκπρόσωποι από τις δότριες χώρες και την Ελλάδα θα συμμετάσχουν σε μια ανοιχτή συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο οι χρηματοδοτήσεις του Μηχανισμού συνέβαλαν στη μείωση των ανισοτήτων και στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων. Αυτή η εκδήλωση θα αποτελέσει, επίσης, μια ευκαιρία δικτύωσης και ανταλλαγής απόψεων για το μέλλον της Ευρώπης και τον ρόλο της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Όπως δήλωσε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κύριος Νίκος Παπαθανάσης: «Η συμπλήρωση 30 χρόνων του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου στην Ελλάδα, σηματοδοτεί αφενός μια ευκαιρία απολογισμού του πλούσιου έργου που σχετίζεται με τη λειτουργία και το αποτέλεσμα των προγραμμάτων του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού ΕΟΧ, αφετέρου μια αφορμή για την περαιτέρω ενδυνάμωση και εμβάθυνση των ήδη πολύ στενών σχέσεων της χώρας μας με τις δότριες χώρες. Ο κοινός στόχος των χωρών μας για την υλοποίηση προγραμμάτων που συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, ταυτίζεται απόλυτα με τις αντίστοιχες προτεραιότητες της Κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το γεγονός αυτό μας φέρνει ακόμα πιο κοντά, μας δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη υποχρέωση να αντιμετωπίσουμε μαζί τις προκλήσεις, αλλά και να αδράξουμε από κοινού τις ευκαιρίες της νέας εποχής προς όφελος των πολιτών, του συνόλου της κοινωνίας».
Στην προγραμματική περίοδο 2014-2021, ο ΧΜ ΕΟΧ κατένειμε συνολικά 2,8 δισ. ευρώ. Από την υπογραφή της συμφωνίας το 1994, η Ελλάδα έχει λάβει μέσω του ΧΜ ΕΟΧ χορηγήσεις συνολικού ύψους 310 εκ. ευρώ, και έχει χρηματοδοτήσει ένα ευρύ φάσμα έργων, που εμπίπτουν σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας: από τον πολιτισμό έως την προστασία του περιβάλλοντος και από την έρευνα έως την τοπική ανάπτυξη.
Η Γενική Γραμματέας Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ), κυρία Βασιλική Παντελοπούλου, δήλωσε: «Από το 1994, ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΧΜ ΕΟΧ) έχει προσφέρει στην Ελλάδα σημαντική υποστήριξη, καθώς έχει συμβάλει διαχρονικά στη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Μέσω αυτού του μηχανισμού, χρηματοδοτούνται έργα σε τομείς όπως η κοινωνική συνοχή, η προστασία του περιβάλλοντος, η εκπαίδευση και η πολιτιστική κληρονομιά. Μέχρι σήμερα, έχουν υλοποιηθεί σημαντικές δράσεις σε συνεργασία με εθνικούς και τοπικούς φορείς, όπως η αναβάθμιση των υποδομών, η στήριξη ευάλωτων ομάδων και η ενίσχυση της πράσινης ανάπτυξης. Το 2024, αποτελεί χρονιά – σταθμό για τον ΧΜ ΕΟΧ καθώς συμπληρώνονται 30 χρόνια παρουσίας, και προετοιμάζεται το έδαφος για τη συνέχιση της συνεργασίας αυτής για τις επόμενες δεκαετίες. Με το βλέμμα στο μέλλον, οι χώρες του ΕΟΧ προτίθενται να συνεχίσουν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την ευημερία των χωρών, μέσα από καινοτόμα έργα και προγράμματα που ενισχύουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή».
Τη διαχείριση και το συντονισμό των προγραμμάτων του ΧΜ ΕΟΧ στην Ελλάδα έχει το Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) που υπάγεται στη Γενική Γραμματεία ΕΣΠΑ, το οποίο είναι υπεύθυνο για τη συνολική παρακολούθηση των δράσεων και διασφαλίζει, ότι τα προγράμματα εναρμονίζονται με τις προτεραιότητες της χώρας, ενώ παράλληλα μεταφέρει τις πολιτικές των δότριων χωρών — Ισλανδίας, Λιχτενστάιν και Νορβηγίας— στα αρμόδια ελληνικά υπουργεία και στους φορείς υλοποίησης. Το ΕΣΕ συμβάλλει καθοριστικά στην επιτυχημένη υλοποίηση των προγραμμάτων, μέσα από τη στενή συνεργασία με τους φορείς, την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρίας, αλλά και τον σεβασμό στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 30 ετών του ΧΜ ΕΟΧ στην Ελλάδα η Πρέσβης της Νορβηγίας στη χώρα μας, Lajla Brandt Jakhelln δήλωσε: «Το 2024 σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο στη συνεργασία Νορβηγίας και Ελλάδας. Εδώ και 30 χρόνια οι δυο χώρες μας συνεργάζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες αγορές ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο. Η συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών μας, ωστόσο, δεν αφορά μόνο τις ελεύθερες συναλλαγές. Η συμφωνία του ΕΟΧ έδωσε τη δυνατότητα στους Νορβηγούς να έρχονται στην Ελλάδα και στους Έλληνες να έρχονται στη Νορβηγία για να ταξιδέψουν, να εργαστούν και να σπουδάζουν, χωρίς εμπόδια. Η ίδια συμφωνία άνοιξε νέους δρόμους συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών μας, μέσω των επιχορηγήσεων ΕΟΧ και της Νορβηγίας. Η συνεργασία και το κοινό μας ταξίδι συνεχίζονται. Θα εξακολουθήσουμε να δουλεύουμε μαζί για μια πράσινη, ανταγωνιστική και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη».
Στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου 2021–2028, η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν δεσμεύουν περισσότερα από 3,26 δισ. ευρώ μέσω του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού ΕΟΧ (EEA and Norway Grants), με στόχο τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και έργων σε 15 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα, αναμένεται να διατεθούν περίπου 159,3 εκατ. ευρώ, με έμφαση σε τομείς όπως η πράσινη μετάβαση, η κοινωνική ένταξη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ενίσχυση της δημοκρατίας.
