​Οι Αναγκαίοι Πρόσφοροι Όροι παρέχουν στα Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 έναν ισχυρό μηχανισμό που διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη θέτουν σε εφαρμογή τα συστήματα και τις ρυθμίσεις που απαιτούνται για την αποτελεσματική και αποδοτική εφαρμογή της πολιτικής συνοχής.

Στα Ταμεία ισχύουν τέσσερις (4) οριζόντιοι και δεκαέξι (16) θεματικοί όροι που συνδέονται με τους συναφείς ειδικούς στόχους του Κανονισμού Κοινών Διατάξεων 2021/1060-24.06.2021 (βλ. Σχετικά αρχεία).

Ειδικότερα:

• Οι 4 Οριζόντιοι Αναγκαίοι Όροι αποτυπώνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Κανονισμού Κοινών Διατάξεων και σχετίζονται με τις Δημόσιες Συμβάσεις, τις Κρατικές Ενισχύσεις, τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Άτομα με αναπηρίες. Αφορούν όλους τους Ειδικούς Στόχους και έχουν εφαρμογή σε όλα τα Προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) με εξαίρεση τα Προγράμματα Interreg, του Ταμείου Συνοχής (ΤΣ), του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ (ΕΚΤ+), του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ) καθώς και στα Προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης (ΤΑΜΕ), το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ) και το Μέσο για τη Διαχείριση των Συνόρων και των Θεωρήσεων (ΜΔΣΘ), πλην του οριζόντιου Αναγκαίου Όρου για τις Κρατικές Ενισχύσεις, που δεν έχει εφαρμογή στα τρία τελευταία.
  ​
  
• Οι Θεματικοί Αναγκαίοι Όροι αποτυπώνονται στο Παράρτημα ΙV του Κανονισμού Κοινών Διατάξεων. Έχουν εφαρμογή στα Προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+). Εξαιρούνται τα Προγράμματα Interreg και οι πόροι που μεταφέρονται από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ+ στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Σε εξαίρεση από την εφαρμογή βρίσκονται και οι πόροι που διατίθενται από το ΕΣΠΑ 2021-2027 στο INVEST EU, καθώς σε αυτούς δεν εφαρμόζονται οι κανόνες επιμερισμένης διαχείρισης του Κανονισμού Κοινών Διατάξεων, αλλά οι διατάξεις του ειδικού Κανονισμού INVEST EU.

Οι 16 Θεματικοί Αναγκαίοι Όροι είναι οι εξής:

• 1.1 Ορθή διακυβέρνηση της εθνικής ή περιφερειακής στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης
  
• 1.2. Εθνικό ή περιφερειακό ευρυζωνικό σχέδιο
  
• 2.1. Στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για τη στήριξη της ενεργειακής απόδοσης με ανακαίνιση οικιστικών και μη οικιστικών κτιρίων
  
• 2.2. Διακυβέρνηση του τομέα της ενέργειας
  
• 2.3. Αποτελεσματική προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε όλους τους τομείς και σε ολόκληρη την Ένωση
  
• 2.4. Αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης του κινδύνου καταστροφών
  
• 2.5. Επικαιροποιημένος σχεδιασμός για τις απαιτούμενες επενδύσεις στους τομείς των υδάτων και των λυμάτων
  
• 2.6. Επικαιροποιημένος σχεδιασμός για τη διαχείριση των αποβλήτων
• 2.7. Πλαίσιο δράσης προτεραιότητας για τα αναγκαία μέτρα διατήρησης που περιλαμβάνουν συγχρηματοδότηση από την Ένωση
  
• 3.1. Ολοκληρωμένος σχεδιασμός μεταφορών στο κατάλληλο επίπεδο
  
• 4.1. Στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για τις ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας
  
• 4.2. Εθνικό στρατηγικό πλαίσιο για την ισότητα των φύλων
  
• 4.3. Στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για το σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης σε όλα τα επίπεδα
  
• 4.4. Εθνικό στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για την κοινωνική ένταξη και τη μείωση της φτώχειας
  
• 4.5. Εθνικό στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για την ένταξη των Ρομά
  
• 4.6. Στρατηγικό πλαίσιο πολιτικής για την υγεία και τη μακροχρόνια περίθαλψη

Οι Αναγκαίοι Πρόσφοροι Όροι υποχρεώνουν τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν μακροχρόνιες οριζόντιες και τομεακές στρατηγικές και μεταρρυθμίσεις, καθώς και συστήματα διακυβέρνησης, ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της στήριξης της ΕΕ, με στόχο την πραγματοποίηση του κατάλληλου διευκολυντικού (enabler) περιβάλλοντος σχεδιασμού των παρεμβάσεων στους τομείς της πολιτικής συνοχής.

Το νέο πλαίσιο του Κανονισμού Κοινών Διατάξεων διασφαλίζει ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να πληρούν τους αναγκαίους όρους καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού και ότι οι πληρωμές από την Επιτροπή προς τα κράτη-μέλη για τον σχετικό ειδικό στόχο, μπορούν να πραγματοποιούνται, μόνον εφόσον πληρούνται οι σχετικοί αναγκαίοι πρόσφοροι όροι.

Πορεία εκπλήρωσης (έως 9/2/2024)

Όσον αφορά τους τέσσερις οριζόντιους όρους, έχουν εκπληρωθεί όλοι από τη χώρα μας (Δημόσιες συμβάσεις, Κρατικές Ενισχύσεις, Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των Ατόμων με αναπηρία) και συνδέονται με το σύνολο των 20,9 δις ευρώ των Ταμείων του ΕΣΠΑ 2021-2027 (ΕΤΠΑ, ΤΣ, ΕΚΤ+, ΤΔΜ, ΕΤΘΑΥ, ΤΔΜ).

Όσον αφορά τους θεματικούς όρους -που συνδέονται με κάτι περισσότερο από 13,5 δις ευρώ ​(ΚΣ)- οι μισοί (8/16) εκπληρώθηκαν κατά την έγκριση των προγραμμάτων (Ιούνιος-Δεκέμβριος 2022), έξι (6) εντός του 2023, ένας τον Φεβρουάριο του 2024 (3.1) και υπολείπεται ο σχετικός με τη διαχείριση στερεών αποβλήτων (2.6) με σημαντικές ενέργειες που απομένουν για την εκπλήρωση του. Ο Αναγκαίος Όρος 2.6 συνδέεται προγραμματικά περίπου με 870 εκ. €.

​Στα Σχετικά αρχεία έχει αναρτηθεί πίνακας με την συνοπτική εικόνα της πορείας εκπλήρωσης των Αναγκαίων Όρων (στις 9/2/2024) και τους υπεύθυνους φορείς πολιτικής, καθώς και ο πίνακας με τους θεματικούς Αναγκαίους Όρους και τη συσχέτισή τους με τους ειδικούς στόχους ανά Στόχο Πολιτικής.

Σχετικά αρχεία

Συσχέτιση των 5 Στόχων Πολιτικής με τα Ταμεία, τους ειδικούς στόχους και τους θεματικούς αναγκαίους όρους (227 kb - pdf)

Πορεία εκπλήρωσης Αναγκαίων Πρόσφορων Όρων (329 Kb- pdf)​