​

Με το Ταμείο Αλληλεγγύης η Ευρωπαϊκή Ένωση εκδηλώνει έμπρακτα την αλληλεγγύη της προς τους δοκιμαζόμενους πληθυσμούς της καθώς και αυτούς των συνδεδεμένων με την Ένωση κρατών, παρέχοντας χρηματοδοτική ενίσχυση για την ταχεία επιστροφή στις κανονικές συνθήκες διαβίωσης στις πληγείσες από φυσική καταστροφή περιοχές. Αφού τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία συγχρηματοδοτούν, μέσα από Επιχειρησιακά Προγράμματα της Πολιτικής Συνοχής, μέτρα πρόληψης κινδύνου καταστροφής - ενώ άλλα ενωσιακά χρηματοδοτικά εργαλεία, καλύπτουν ανθρωπιστικά τη φάση απόκρισης στη μετα-καταστροφική περίοδο, σχεδιάστηκε ένα νέο ταμείο με στόχο την ταχεία ανάνηψη της οικονομικής δραστηριότητας παρέχοντας τη γρηγορότερη δυνατή βοήθεια για δράσεις ανακούφισης και κάλυψης των άμεσων αναγκών των πληγέντων πληθυσμών και συμμετέχοντας σε προσπάθειες βραχυπρόθεσμης αποκατάστασης κατεστραμμένων βασικών υποδομών.

Έτσι συστάθηκε το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) προκειμένου να μπορεί η Ένωση να αποκρίνεται σε αυτές τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, οι οποίες προκαλούνται από μεγάλες φυσικές καταστροφές και από σοβαρές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας.

Έως σήμερα, το Ταμείο έχει χρηματοδοτήσει περισσότερες από 370 περιπτώσεις για την αντιμετώπιση καταστροφών, όπως πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, σεισμοί, καταιγίδες και ξηρασίες χορηγώντας συνολική βοήθεια πάνω από 7,6 δισ. ευρώ σε 27 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. καθώς και πάνω από 529 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων κατάστασης έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας.

Κατάλογος παρεμβ​​άσεων ΤΑΕΕ​ - COVID-​19 (​PDF - 160 Kb)

​​​​Κατάλογος παρεμβάσεων ΤΑΕΕ - Φυσικές Καταστροφές (PDF - 224 Kb)

      Αποθεματικό Προσαρμογής στο BREXIT​

Θεσμικό πλαίσιο

Κανονισμός ΕΕ 2012/2002, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, με βάση τον οποίον συστήθηκε και λειτουργεί το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ.

Τροποποίηση (30/03/2020) του Κανονισμού ΕΕ 2012/2002 σχετικά με την  ενίσχυση κρατών μελών που έχουν πληγεί σημαντικά από σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας.

Προϋποθέσεις κινητοποίησης

Το ΤΑΕΕ είναι ένα εργαλείο έκτακτης χρηματοδότησης το οποίο παρεμβαίνει όταν κατά κανόνα η επικράτεια ενός κράτους μέλους πλήττεται από μείζονα φυσική καταστροφή με σοβαρές επιπτώσεις για τις συνθήκες διαβίωσης, το φυσικό περιβάλλον ή την οικονομία μιας ή περισσότερων περιφερειών. Ως μείζων καταστροφή νοείται σύμφωνα με τον Κανονισμό ΕΕ 2012/2002, όπως τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό 661/2014 και ισχύει «…κάθε καταστροφή που προκαλεί άμεσες ζημίες που εκτιμώνται είτε σε 3 δισεκατομμύρια ευρώ, σε τιμές 2011, είτε άνω του 0,6% του ΑΕΕ του εν λόγω κράτους.»

Ως σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας νοείται κάθε κίνδυνος που απειλεί τη ζωή ή άλλος σοβαρός κίνδυνος για την υγεία βιολογικής προέλευσης σε επιλέξιμο κράτος ο οποίος θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και απαιτεί αποφασιστική δράση για την ανάσχεση της περαιτέρω εξάπλωσής του και ο οποίος, για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης, καθιστά αναγκαία τη λήψη μέτρων που συνεπάγονται δημοσιονομική επιβάρυνση του επιλέξιμου κράτους η οποία εκτιμάται ότι υπερβαίνει το ποσό των 1.500.000 000 ευρώ σε τιμές του 2011 ή το 0,3% του ΑΕΠ του εν λόγω κράτους.

Σε περίπτωση περιφερειακής φυσικής καταστροφής η άμεση ζημιά θα πρέπει να υπερβαίνει το 1,5% του ΑΕΠ της Περιφέρειας επιπέδου NUTS 2.

Ποιες δαπάνες χρηματοδοτεί το ΤΑΕΕ

Το Ταμείο συμπληρώνει τις προσπάθειες των κρατών και καλύπτει ένα μέρος από τις κρατικές δαπάνες, προκειμένου να βοηθήσει το κράτος να προβεί, ανάλογα με τη φύση της φυσικής καταστροφής, σε ουσιώδεις ενέργειες έκτακτης ανάγκης και ανάκαμψης. Στο πλαίσιο αυτό, επιλέξιμες είναι οι δαπάνες που αφορούν σε:

• αποκατάσταση της λειτουργίας υποδομών και εξοπλισμού στους τομείς της ενέργειας, των υδάτων, της αποχέτευσης, των τηλεπικοινωνιών, των μεταφορών, της υγείας και της εκπαίδευσης
  
  
• εφαρμογή προσωρινών μέτρων στέγασης και χρηματοδότηση υπηρεσιών διάσωσης με σκοπό την κάλυψη των αναγκών του σχετικού πληθυσμού
  
  
• διασφάλιση των υποδομών πρόληψης και λήψη μέτρων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς
  
  
• καθαρισμός των πληγεισών από την καταστροφή περιοχών, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών ζωνών, σύμφωνα με μεθόδους που σέβονται το οικοσύστημα, όπου ενδείκνυται, και άμεση αποκατάσταση των πληγεισών φυσικών ζωνών προκειμένου να αποφευχθούν οι άμεσες επιπτώσεις από τη διάβρωση του εδάφους.
  
  
• λήψη μέτρων για την ταχεία παροχή βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής, στον πληθυσμό που πλήττεται από σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας και για την προστασία του πληθυσμού από τον κίνδυνο να πληγεί, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης, της παρακολούθησης ή του ελέγχου της εξάπλωσης νόσων, με την καταπολέμηση των σοβαρών κινδύνων για τη δημόσια υγεία ή τον μετριασμό των επιπτώσεών τους στη δημόσια υγεία.
  
  

Σημειώνεται ότι ως 'αποκατάσταση λειτουργίας' νοείται η αποκατάσταση των υποδομών και των εγκαταστάσεων στην κατάσταση υπό την οποία τελούσαν πριν από την επέλευση της φυσικής καταστροφής. Επιπλέον, ως 'προσωρινή στέγαση' νοείται η στέγαση που διαρκεί έως ότου ο πληγείς πληθυσμός να είναι σε θέση να επιστρέψει στις αρχικές οικίες του, ύστερα από επισκευή ή ανακατασκευή τους.

Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου

Το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του ΤΑΕΕ αποτυπώνει και περιγράφει όλες τις διαδικασίες που αφορούν στις παρεμβάσεις του Ταμείου στην Ελλάδα. Ξεκινά από την διαδικασία κινητοποίησης του ΤΑΕΕ για την οποία αρμόδια είναι η Μονάδα Α’ της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού της Εφαρμογής. Προχωρά στην διαδικασία έκδοσης της εκτελεστικής απόφασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στη συνέχεια περιγράφονται οι δράσεις άμεσης απόκρισης και η διαδικασία καταβολής της οικονομικής ενίσχυσης στο κράτος μέλος. Περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία υλοποίησης της οικονομικής ενίσχυσης από την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας σε συνεργασία με την Μονάδα Ε’ της ΕΥΣΣΑΕ. Στο σημείο αυτό αναλύεται και η διαδικασία διοικητικών και επιτόπιων επαληθεύσεων. Τέλος, περιγράφεται η διαδικασία κλεισίματος της οικονομικής ενίσχυσης από το ΤΑΕΕ, αρμόδιες για την οποία είναι η Μονάδα Ε’ της ΕΥΣΣΑΕ και η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου.

Σύστημα Δ​ιαχείρισης κ​αι Ελέγχου ΤΑΕΕ ​(4,53 Mb)

Η στήριξη της Ελλάδας από το ΤΑΕΕ

Από το 2006 έως σήμερα το ΤΑΕΕ έχει παρέμβει σε 13 περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, μετά από αντίστοιχα αιτήματα της Ελλάδας. Έχει εξασφαλιστεί η καταβολή επιχορηγήσεων συνολικού 151,6  εκατ. ευρώ περίπου, συνεισφέροντας σημαντικά τόσο στην οικονομική στήριξη άμεσων παρεμβάσεων έκτακτης ανάγκης, όσο και στην αντίστοιχη ελάφρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
Πιο συγκεκριμένα παρακάτω παρουσιάζονται οι περιπτώσεις όπου το ΤΑΕΕ έχει παρέμβει για την αποκατάσταση ζημιών σε περιοχές της Ελλάδας:

• Μάρτιος 2006: Πλημμύρες Ν. Έβρου, κόστος άμεσης ζημιάς: €372 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €9,3 εκ.
  
• Αύγουστος 2007: Δασικές πυρκαγιές, κόστος άμεσης ζημιάς: €2.118 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €89,8 εκ.
• Ιανουάριος 2014: Σεισμός Κεφαλονιάς, κόστος άμεσης ζημιάς: €147 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €3,7 εκ
• Φεβρουάριος 2015: Πλημμύρες στον Ν. Έβρου και Κεντρικής Ελλάδας, κόστος άμεσης ζημιάς: €395,9 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €9,9 εκ.
• Νοέμβριος 2015: Σεισμός Λευκάδας, κόστος άμεσης ζημιάς: €66,1 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €1,6 εκ.
• Ιούνιος 2017: Σεισμός Λέσβου, κόστος άμεσης ζημιάς: €54,4 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €1,4 εκ.
• Ιούλιος 2017: Σεισμός Κω, κόστος άμεσης ζημιάς: €101 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €2,5 εκ.
• Φεβρουάριος 2019: Πλημμύρες Περιφέρειας Κρήτης, κόστος άμεσης ζημιάς: €182 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €4,5 εκ.
• Μάρτιος 2020: Πανδημία COVID-19, κόστος άμεσης ζημιάς: €623,9 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €8,5 εκ.
• Αύγουστος 2020: Πλημμύρες Ν. Εύβοιας, κόστος άμεσης ζημιάς: €132 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €3,3 εκ
  
• Σεπτέμβριος 2020: Μεσογειακός κυκλώνας Ιανός, κόστος άμεσης ζημιάς: €863,5 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €21,6 εκ
  
• ​Οκτώβριος 2020: Σεισμός Σάμου, κόστος άμεσης ζημιάς: €101,3 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €2,5 εκ.
• ​​​Σεπτέμβριος 2021: Σεισμός Κρήτης, κόστος άμεσης ζημιάς: €143,4 εκ., επιχορήγηση ΤΑΕΕ: €1,4 εκ.

ΣΥΝΟΛΟ άμεσων ζημιών: €4.676,6 εκ.

ΣΥΝΟΛΟ επιχορήγησης ΤΑΕΕ: €151,6 εκ.

Σημεία επαφής:

Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής και Πολεοδομικής Πολιτικής - Unit E1/EUSF
B-1049 Brussels, Belgium

Inguna Kramiņa​
Τηλ: +322 2966062

Petra Varhegyi
Τηλ: +322 2968248

Nyla Cruz
Τηλ: +322 2953609
e-mail: Nyla.Cruz@ec.europa.eu

Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών
Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού του Σχεδιασμού της Αξιολόγησης και της Εφαρμογής (ΕΥΣΣΑΕ)​ - Μονάδα Ε’
Μητροπόλεως 3, 105 57 Αθήνα

Ιωάννης Λυπιρίδης
e-mail: i.lipiridis@mou.gr
Τηλ: +30 210 3726007

​​Περισσότερες πληροφορίες για το ΤΑΕΕ εδ​ώ.​